Door omstandigheden een kleinere rubriek met deze keer een gemeente in Noord Holland die vooral de laatste jaren een grote groei heeft doorgemaakt naar zo’n 79.000 inwoners: Purmerend!
Na wat Googlen iets gevonden op Wikipedia. De plaats Purmerend is waarschijnlijk rond 1200 ontstaan naast en uit het vissersdorpje Purmer, dat gelegen is op het land tussen het Purmermeer, het Beemstermeer en het Wormermeer. Nadat een stormvloed de bewoners had verjaagd, werd Purmerend gesticht door Willem Eggert; Ook wel Willem Egghairt (of Egbert) genoemd. Deze was in 1360 in Amsterdam geboren en door Graaf Willem VI beleend met de Purmer en Purmerend. In de loop van de 14e eeuw werden er twee kerken gebouwd. In 1410 mocht Eggert van hem een eigen kasteel bouwen; slot Purmerstein. Dit kasteel bleef staan tot omstreeks 1741 om daarna afgebroken te worden. Het was teveel in verval geraakt.Purmerend kreeg in 1434 stadsrechten.
Als familiewapen voerde hij een schild met drie weerhaken. Hierna kwam de stad in handen van de Graven van Egmond, die hun wapens toevoegden aan de stadszegels. Het wapen voerde op de stadszegels een kogge met 4 tot 10 roeiers. Op het achtersteven was een wimpel afgebeeld , waarop drie weerhaken staan afgebeeld. Deze voorstelling werd ook gebruikt als stadswapen, gehouden door twee aanziende leeuwen. Pas in de 18e eeuw worden de weerhaken alleen op het wapen en op de zegels afgebeeld. Dit wapen is ook zo door de burgemeester in 1815 bij de Hoge Raad van Adel aangemeld.
De plaats Purmer bestaat ook nog steeds en ligt tegen de stad aan tussen de gemeente Purmerend, een nieuwe fusiegemeente Waterland en idem voor de gemeente Edam-Volendam. De stad is omgeven door polders, zoals de Purmer, Beemster en Wormer. De stad werd het marktcentrum van de omgeving, maar het bevolkingsaantal groeide langzaam. Pas na 1960 is de bevolking gegroeid van ongeveer 10.000 naar ongeveer 80.000 inwoners. De stad ligt gunstig ten opzichte van Amsterdam, waar veel inwoners, vaak voormalig inwoners van de hoofdstad, werken en recreëren.
Purmerend was in 2003 vernoemd tot Kermisstad van Nederland. Naast de kermis is Purmerend vooral bekend om haar (vee-)markten. Na de vele veeziekten tussen 1995 en 2001 is de koe -en schapenmarkt niet meer toegestaan.Purmerend ligt tussen Zaandam en Edam Volendam en is bereikbaar via de A7.
Voor een indicatie van het gebruik van legeszegels is deze laatste aanwijzing over de bevolkingsgroei belangrijk. Immers, de indicatie van de bevolkingsgroei vanaf 1917 tot heden is met inwonercode “58” weergegeven, waarde de “5”staat voor een inwonertal tussen de 5000 en 10.000 inwoners staat in 1917. Deze gegevens zijn helaas via de website van het CBS sinds kort niet meer zo makkelijk te vinden. Een tabel op de website in Wikipedia geeft een beeld vanaf 1950 waarin het inwonertal van 10.000 pas in 1960 overschreden gaat worden voor code “6” (10.000 – 25.000) ; voor code 7 (25.000 – 50.000) tussen 1970 en 1975 ; en code 8 (50.000 – 100.000) tussen 1985 en 1990. Aangezien de meeste legeszegel tot ca 1970 worden gevonden moet voor de aantallen uitgegaan worden van een kleinere gemeente tot 10.000 inwoners.
Momenteel heb ik pas 3! verschillende zegels van hetzelfde hoofdtype dat vanaf ca 1942 door gemeenten wordt gebruikt. Data zijn niet bekend maar bij vergelijken met andere gemeenten is er de volgende indicatie:
Het kan zijn dat de gemeente m.n. van de laatste 2 typen niet alle series hebben besteld. Hiervoor ontbreken echter data en voorbeelden. Het heeft ook sterk te maken met wat voor activiteiten er in de gemeenten zijn.
Van een toeristische gemeente als Renesse (1917-1961) in Zeeland (tot 1000 inwoners) zijn van de laatste 2 typen bestellingen van 1 ½ serieletter gedaan ofwel 1500 zegels. Daarbij was het niet noodzakelijk om met de serieletter “A” ; “AA” of voor sommige gemeenten “AAA” te beginnen. Ik schat in ieder geval een oplage van ca. 10.000 voor de middelstezegel en 10.000 voor de rechterzegel maar moet een slag om de arm houden.
In de toekomst zullen wellicht oudere en andere typen opduiken.
Gegevens over de gemeente afkomstig van Wikipedia en CBS ; het gemeentewapen met achtergrond van Ralf Hartemink.
