Nederlands Indië: Het ijkwezen, geen geijkte uitgave?

Buitenland

Pas geleden was ik in de gelegenheid een kwitantie aan te schaffen wegens betaald ijkloon te voormalig Nederlands Indië. Ik heb de gelegenheid met beide handen aangepakt. De kwitantie is afgegeven op 25 april 1931 en is voorzien van twee kwitantiezegels van 50 cent en 1 gulden en deze zijn ongeldig gemaakt met het stempel “betaald”. 

Deze kwitantiezegels zijn vervaardigd om te dienen als bewijs van betaling voor het ijken van maten, gewichten en weegwerktuigen.

De zegels dragen de tekst, bovenin met grote letters “YKWEZEN” en onderin met grote letters NED-INDIE, daartussenin staat in een vijfhoek “YKLOON” en daaronder de nominale waarde. Verder is het zegel voorzien van een nogal drukke fijn-lijnige achtergrond waarop de tekst is gedrukt. Onder de tekst ykwezen zijn twee bekers afgebeeld, boven de tekst Ned-Indië zijn twee gewichten afgebeeld. De zegels zijn voorzien van kamtanding 12,5. Een watermerk is door mij niet aangetroffen.

Kwitantie uit 1931 met ykloonzegels

In de “Lijst van de belastingzegels van Nederland en OGB” uit 1982 van de heer Enschedé zijn de zegels opgenomen als ijkzegels met de volgende waarden: 10, 20, 30, 40 en 50 cent en 1, 2, 3, 4, 5, 10, 20, 50 en 100 gulden. Vreemd is dat de heer Enschedé als jaar van uitgifte 1938 heeft genoteerd. Ook zijn de zegels opgenomen in “De geschiedenis van het Nederlands Fiscaal zegel” van Prof. Dr J. van der Poel, ook met vermelding van uitgiftejaar 1938.

Het enige andere bij mij bekende land dat dergelijke zegels voor hetzelfde doel heeft uitgegeven is Canada. De zegels van Canada dragen het opschrift “measures and weights”. Wellicht zijn door andere landen wel kwitanties afgegeven voor betaling van ijkwerkzaamheden, maar zijn deze “slechts” voorzien van algemene kwitantiezegels.

Waarom ik dit artikel met foto voor plaatsing in “ ‘t Cleyn Segel” heb ingezonden moge duidelijk zijn. De zegels zijn, vooral op stuk, zeer schaars en vooral dit exemplaar met een gebruiksdatum die 7 jaar voor de uitgiftedatum ligt.

Tagged

Geef een reactie